Po wielu latach debat, propozycji i zapowiedzi, w 2025 roku w Polsce zaczyna obowiązywać nowy system kaucyjny. Opakowania po napojach będzie można oddawać, odzyskując w ten sposób część wydanych na nie pieniędzy. Wyjaśniamy, jak będzie to działać – zarówno w sklepach stacjonarnych, jak i internetowych.
Nowy system kaucyjny – od kiedy obowiązuje?
System kaucyjny został wprowadzony 1 października 2025 roku i tego dnia zaczął obowiązywać w całym kraju. Z czego nie wszyscy zdają sobie sprawę, swoim zasięgiem obejmie zarówno sklepy stacjonarne, jak i internetowe platformy zakupowe.
Został on wprowadzony na podstawie dwóch dokumentów: dyrektywy Parlamentu Europejskiego oraz rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska.
System kaucyjny – co to tak właściwie jest?
W skrócie: system kaucyjny pozwoli na odzyskanie części pieniędzy wydanych na wodę butelkowaną i inne napoje w opakowaniach nadających się do recyklingu i ponownego wykorzystania.
Kaucja będzie z góry wliczona w cenę produktu – nie będzie dodatkowo pobierana i nie będzie możliwości zakupu produktu bez opcji zwrotu (choć, oczywiście, możesz takiego opakowania nie zwrócić).
Jak będzie działać system kaucyjny w Polsce? Ile wyniesie kaucja za butelki plastikowe i szklane oraz kaucja za puszki?
Na opakowaniach produktów, objętych systemem kaucyjnym, zobaczysz znak KAUCJA z podaną kwotą, jaką otrzymasz przy zwrocie. Będzie to 50 groszy lub złotówka, a kwota ta jest ściśle powiązana z materiałem i pojemnością opakowania.
Konkretnie:
- kaucja za butelki plastikowe o pojemności do 3 litrów – 50 groszy,
- kaucja za puszki metalowe o pojemności do 1 litra – 50 groszy,
- kaucja za butelki szklane o pojemności do 1,5 litra – 1 złoty.
I od razu uwaga: są produkty, które automatycznie będą wyłączone z systemu kaucyjnego. To wszystkie produkty mleczne oraz syropy i produkty lecznicze. Niezależnie od tego, w jakich opakowaniach będą sprzedawane, nie będzie możliwości oddania ich w ramach tego programu.
Druga uwaga: aby opakowanie zostało przyjęte, musi być puste i nieuszkodzone (pamiętaj, by nie zgniatać puszki lub butelki – uniemożliwi to otrzymanie zwrotu pieniędzy), a także mieć wyraźny znak informujący o objęciu systemem kaucyjnym.
A warto mieć świadomość, że w okresie przejściowym, który rozpoczyna się właśnie w październiku, na półkach sklepowych będzie dało się znaleźć teoretycznie ten sam produkt w opakowaniach objętych systemem kaucyjnych i nieobjętych (do wyczerpania zapasów). Weź to pod uwagę, jeśli chcesz później skorzystać z możliwości zwrotu.
Gdzie znajdą się punkty zbiórki opakowań?
Aby odzyskać kaucję, opakowania należy oddać do punktów zbiórki. Znajdziesz je przede wszystkim w każdym sklepie o powierzchni większej niż 200 m2, w którym dostępne są napoje w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym. Zasadą tą objęty jest więc praktycznie każdy dyskont, hiper- lub supermarket. Nie dotyczy to tylko sieci spożywczych, ale też sklepów sportowych i budowlanych czy drogerii, jak również stacji benzynowych.
Na marginesie: z tego właśnie powodu takie produkty zniknęły między innymi z sieci Leroy Merlin czy Rossmann. Obie firmy oficjalnie zapowiedziały, że nie przystąpią do systemu kaucyjnego, w związku z czym muszą zaprzestać prowadzenia sprzedaży napojów.
Do tego dojdą sklepy o powierzchni mniejszej niż 200 m2, ale prowadzące sprzedaż napojów w butelkach szklanych – nawet mały sklep monopolowy czy osiedlowy spożywczak może więc być zobowiązany do zwrotu kaucji. Do systemu będą mogły przystąpić także pozostałe sklepy, a poza nimi w przestrzeni publicznej pojawią się automaty, z których skorzystasz o każdej porze dnia i nocy.
Czy opakowanie trzeba zwrócić w sklepie, w którym dokonało się zakupu?
To zdecydowanie warto podkreślić: opakowanie możesz zwrócić w dowolnym punkcie, niezależnie od tego, gdzie dany produkt został kupiony. Co więcej, aby odzyskać kaucję, nie musisz mieć paragonu ani żadnego innego potwierdzenia zakupu. Jeśli masz odpowiednio oznakowanie opakowanie – należy Ci się zwrot kaucji.
Zakupy przez internet a system kaucyjny
Produkty objęte systemem kaucyjnym znajdziesz nie tylko w sklepach stacjonarnych, ale też w ofertach platform e-commerce. A ze względu na to, że nie potrzebujesz paragonu, kwestia produktów zakupionych przez internet jest jasna. Opakowania po nich możesz tak samo oddać w dowolnym punkcie zbiórki: zarówno w automacie, jak i w sklepie stacjonarnym.
Kaucja na Allegro – warto uważać
Swoje zasady, w związku z wprowadzeniem systemu kaucyjnego, przedstawiła także platforma Allegro. Wyjaśniła, że będzie to działać tak, że kaucja zostanie automatycznie doliczona do ceny produktów (i będzie wyraźnie zaznaczona, aby było jasne, ile płacisz za produkt, a ile to kaucja).
To ważne także dlatego, że wartość kaucji nie będzie wliczana do sumy kwalifikującej do darmowej dostawy w ramach programu Allegro Smart! lub do progu darmowej dostawy ustawionego przez danego sprzedawcę. Warto na to uważać.
Po co zostaje wprowadzony system kaucyjny?
Ministerstwo Klimatu i Środowiska tłumaczy, że system kaucyjny zostaje wprowadzony po to, aby wspierać recykling i odpowiedzialnie podchodzić do tematu ochrony środowiska. Każdego dnia w kubłach na śmieci lądują tony opakowań, które jak najbardziej mogłyby zostać wykorzystane ponownie. A puste opakowanie łatwiej jest wyrzucić do kosza niż 50 groszy czy złotówkę.
A co się stanie z kaucją, której klienci nie odbiorą? Zasili budżet operatora systemu i zapewni jego stałe finansowanie.
