Prywatność, zarówno ta rozumiana jako dane osobowe, jak i nasza aktywność, to potężny pakiet informacji, z którego siły nie zawsze zdajemy sobie sprawę. W końcu nic tak nie powie nam o konkretnej osobie, jak wgląd w jej profil w mediach społecznościowych. Podpowiadam, gdzie możecie dostosować swoje ustawienia prywatności na Facebooku oraz Instagramie.
Spis treści
Dane prywatne i publiczne – czyli jakie?
Na potrzeby pisania tego poradnika okazuje się, że oddzielenie danych prywatnych od publicznych wcale nie jest takie łatwe. Oczywiście możecie bawić się w definicje i uznać, że dane prywatne to takie, które nie są udostępniane, a w ich wgląd mają wyłącznie osoby upoważnione i vice versa – jeżeli coś jest publiczne, to oznacza, że każdy ma do tego dostęp.
Lista tego, czego DEFINITYWNIE nie powinniście udostępniać nikomu, nie jest bardzo długa. Należą do niej głównie informacje z dowodu osobistego, prawa jazdy, paszportu oraz karty płatniczej, które mogą posłużyć do zrobienia zakupów, wyłudzenia pieniędzy lub wzięcia kredytów i pożyczek bez wiedzy danej osoby (dlatego sprawdź, jak zastrzec numer PESEL).
Udostępnienie adresu e-mail czy numeru telefonu może natomiast wiązać się z narażeniem się na phishing czy połączenia telefoniczne w celu wyłudzenia dodatkowych danych albo zrealizowania oszustw „na wnuczka”, „na policjanta” czy „na pracownika banku”.
To, czy dana informacja lub wycinek z Waszego życia jest publiczny lub prywatny, najczęściej nie jest zatem z góry ustalone i to od Was zależy, czy każdy sprawdzi, co napisaliście na Facebooku lub przejrzy Wasze zdjęcia na Instagramie. Tak się jednak (nie)szczęśliwie składa, że każdy wrzuca do internetu co innego i robi to z różną częstotliwością.
Przykładowo: nie ma nic złego we wrzucaniu zdjęć domu czy chwaleniu się znajomym, że właśnie jest się na wakacjach. Gorzej, jeżeli takie posty będą dostępne dla wszystkich i ktoś o złych zamiarach ułoży sobie z takich danych obraz tego, gdzie mieszkacie i kiedy akurat nie ma Was w domu. Myślę, że reszty historii nie muszę dopowiadać.
Warto więc czasami zastanowić się, ile informacji o sobie wolicie zachować dla najbliższych, a co może bez skrępowania iść dalej w świat. Być może warto zacząć od dwóch najpopularniejszych platform społecznościowych w Polsce: Facebooka i Instagrama.
Gdzie znaleźć ustawienia dotyczące prywatności na Facebooku?
Jeżeli założeniem Mety było udostępnienie użytkownikom możliwości wpływania na ustawienia prywatności przy jednoczesnym zniechęcaniu do operacji, to udało jej się to całkiem nieźle. Po kliknięciu w pasek menu w prawym górnym rogu ekranu i przejściu do zakładki „Ustawienia i prywatność”, naturalnym miejscem do poszukiwań jest „Centrum ochrony prywatności”. Większość ustawień, które chcecie sprawdzić, znajdziecie w „Kontroli prywatności”. O niej jednak za chwilę.
Co dokładnie jest w „Centrum ochrony prywatności”? Obok najważniejszego przycisku, zamiast dodatkowych opcji, znajdziecie „Prywatne wiadomości”, „Prywatność nastolatków” oraz „Edukacja w zakresie reklam”. Są to artykuły przygotowane przez Metę i wyjaśniające podejście firmy do ww. spraw. Niestety, całość jest dostępna wyłącznie w języku angielskim.
Niżej pojawia się natomiast kolejna karuzela „Ustawień ułatwiających kontrolę nad prywatnością”. Otwierając kolejne okienko, pojawiają się grafiki, krótkie opisy i odnośniki:
- Dane i bezpieczeństwo konta,
- Odbiorcy,
- Preferencje dotyczące reklam,
- Twoje informacje.
Zdradzę Wam jednak sekret. Nadal nie jest to miejsce, którego szukacie – całość to tylko odnośniki do właściwego i wygodnego miejsca do ustawień prywatności. Na końcu „Centrum ochrony prywatności” znajdziecie ostatnią sekcję z odnośnikami do tematów dotyczących prywatności:
- Bezpieczeństwo,
- Bezpieczeństwo konta,
- Grupa odbiorców,
- Generatywna SI,
- Lokalizacja,
- Reklamy,
- Kolekcja,
- Skorzystaj,
- Aktywność,
- Dla nastolatków,
- Dostęp,
- Ustawa o rynkach cyfrowych,
- Fediwersum.
W ten sposób docieracie do kolejnych okienek w oknie, rozdrobnienia funkcji tak, żeby odwiedzać jedno miejsce więcej niż raz. Od strony wygody i przejrzystości to nie jest najlepsze miejsce do załatwienia spraw związanych z prywatnością konta.
Kontrola prywatności na Facebooku – centrum dowodzenia
Czas zatem wejść tam, gdzie faktycznie możecie zyskać większą kontrolę nad tym, co widzą Wasi znajomi i obce osoby. W tym celu wracacie na górę i musicie kliknąć w kategorię „Kontrola prywatności” na pierwszej karuzeli z dodatkowymi zagadnieniami. To miejsce sprawia wrażenie bardziej ułożonego i prostego w obsłudze. Każda zakładka otwiera okno, w którym możecie zaktualizować najważniejsze sprawy związane z ochroną konta. Aby z całością poradził sobie każdy, przejdziecie po kolei przez każdy etap ustawień.
Kto może zobaczyć to, co udostępniasz na Facebooku
W tej zakładce znajdziecie prawdopodobnie najważniejsze opcje, na jakich Wam zależy, czyli możliwość kontroli tego, które informacje chcecie utajnić przed innymi, a które mogą być sprawdzone nawet przez obcych. Dzieli się ona na trzy części – Informacje profilowe, Posty i relacja oraz Blokowanie. W pierwszym oknie możecie dostosować widoczność:
- adresu e-mail,
- daty urodzin z podziałem na rok i dzień miesiąca,
- miasta rodzinnego,
- statusu związku,
- aktualnego miejsca zamieszkania,
- wykształcenia,
- listy znajomych,
- listy obserwowanych osób, stron i list.
Każdy wymieniony element możecie ustawić co najmniej na cztery sposoby: Publiczny, Znajomi, Tylko Ja oraz Ustawienie niestandardowe, w którym możecie dodawać konta w dwóch rubrykach: „Udostępnij” służy możliwości pokazania informacji nawet tym, którzy nie są na Waszej liście znajomych oraz „Nie udostępniaj”, czyli ukrywanie wiadomości przed daną osobą bez względu na jej lub jego aktualny status między Wami.
W niektórych rubrykach możliwe są jeszcze trzy opcje: Znajomi znajomych, Znajomi z wyjątkiem oraz Konkretni znajomi. Nieco to komplikuje sprawę zważywszy na fakt, że dwie ostatnie grupy można dostosować za pomocą ustawień niestandardowych.
Kolejna sekcja służy ustawieniu widoczności Waszej aktywności na Facebooku. Dotyczy więc przyszłych postów, relacji oraz widoczności poprzednich wpisów. W tym przypadku warto pochylić się nad ostatnią zakładką – ze względu na różne ustawienia, jakie mogliście stosować do swoich wpisów w przeszłości, opcja ograniczania widoczności oznacza, że wszystkie posty, gdzie zastosowano „Znajomi znajomych” i „Publiczne”, zostaną udostępnione tylko grupie „Znajomi”. Oczywiście całość nie zablokuje możliwości grzebania w ustawieniach w przyszłości i, przeglądając starsze posty, będziecie mogli zmienić ręcznie ustawienia prywatności.
Ostanie okno poświęcone jest możliwości blokowania użytkowników. Osoba dodana do listy nie może zobaczyć Waszych postów, oznaczać Was w swoich wpisach ani zapraszać do grup i na wydarzenia. Ponadto osoba nie może zacząć z Wami rozmowy ani dodać do znajomych. Co ważne: użytkownik nie jest informowany o blokadzie.
Wskazówki dotyczące zabezpieczenia konta na Facebooku
Na prawo od opcji opisanych w akapitach powyżej znajduje się sekcja poświęcona zabezpieczeniom. W końcu nic po ustawieniach prywatności, jeżeli ktoś z dostępem do Waszego konta jest w stanie wszystko wywrócić do góry nogami. W tym miejscu ponownie przechodzicie przez trzyetapowy proces.
Pierwszą i najważniejszą kwestią jest oczywiście hasło – jeżeli jesteście przekonani, że to najwyższy czas, aby je zmienić, klikając na „Przejdź do Centrum kont” od razu traficie na proces zmiany kodu zabezpieczającego konto.
Następnym krokiem jest przegląd alertów dotyczących logowania. Jeżeli ktoś próbowałby dostać się do Waszego konta, platforma Mety potrafi rozpoznać, czy nowe logowanie odbywa się z rozpoznawanego przez nią miejsca. W przypadku wątpliwości, możecie ustawić, czy zależy Wam na powiadomieniu na Facebooku i alercie na adres e-mail lub jesteście przekonani, że w Waszym przypadku skończyłoby się na fałszywych alarmach.
Ostatnim podpunktem w tej kategorii jest opcja włączenia uwierzytelniania dwuskładnikowego. To dodatkowa forma zabezpieczenia, polegająca na wysłaniu dodatkowego kodu. Platforma dopuszcza wysłanie takiego kodu za pomocą aplikacji uwierzytelniającej pokroju Duo Mobile czy Google Authenticator, wiadomości na WhatsAppa lub SMS-em oraz klucz zabezpieczeń oparty na łączności Bluetooth albo NFC. Zdecydowanie warto ją włączyć.
Jak inni mogą wyszukać cię na Facebooku
Jeżeli chcecie dostosować to, kto może Was zaprosić do znajomych i jaką metodą – trafiliście we właściwe miejsce. Sekcję otwiera „Zaproszenia do grona znajomych”, gdzie zdecydujecie, czy zaproszenia mogą być wysyłane przez wszystkich, czy tylko znajomych Waszych znajomych. Jest to również wygodne miejsce do sprawdzenia oczekujących zaproszeń.
Co ciekawe, Facebook umożliwia wyszukanie użytkownika po adresie e-mail czy numerze telefonu. Jeżeli nie chcecie, aby ktoś mógł Was znaleźć taką metodą na platformie, możecie to zrobić w następnym kroku tej sekcji. Ostatni etap to wyrażenie zgody na podawanie linku do Waszego profilu poprzez zewnętrzne wyszukiwarki, czyli na przykład Google czy Bing.
Ustawienia dotyczące Twoich danych na Facebooku
Jesteście już na półmetku sprawdzenia wszystkich ustawień prywatności. Kolejna sekcja jest bardzo krótka i dotyczy aplikacji, którym udostępniliście w przeszłości możliwość logowania się za pomocą konta Facebook.
W tym miejscu mam tylko jedną uwagę – jeżeli chcecie usunąć z listy dawno niefunkcjonującą aplikację, możliwe, że mobilna wersja platformy pokaże, że strona jest niedostępna. Wtedy rozwiązaniem może być usunięcie pozwolenia za pomocą przeglądarkowej wersji.
Twoje preferencje reklamowe na Facebooku
Ostatnia część kontroli prywatności jest przy okazji najbardziej rozbudowana na początku o treść – dowiadujecie się tam głównie o dobieraniu reklam pod Wasze preferencje, co tylko pokazuje, co jest dla platformy ważne i warte odnotowania. Następnie możecie wybrać, czy reklamodawcy mogą otrzymać od Facebooka informacje na temat Waszego statusu związku, pracodawcy i stanowiska oraz wykształcenia.
Ostatni element, na jaki macie wpływ w tej zakładce, to „Interakcje społecznościowe” – możecie zdecydować, kto będzie w stanie zobaczyć, czy niedawno polubiliście lub skomentowaliście wpis sponsorowany.
Gdzie znaleźć ustawienia prywatności na Instagramie?
Prawdopodobnie ze względu na fakt, że Instagram bardziej kojarzy się z udostępnianiem zdjęć i materiałów wideo niż tworzeniem sieci znajomych, jego funkcje związane z prywatnością nie są tak rozbudowane jak na Facebooku. Z drugiej strony – niektóre opcje z chęcią zobaczyłbym na Facebooku, ponieważ ich działanie również wpisuje się w kwestię ochrony prywatności.
Aby sprawdzić, co w tej kwestii ma do zaoferowania Instagram, musicie otworzyć menu ustawień – dotrzecie tam poprzez ikonkę na Waszym profilu, znajdującą się w prawym rogu. Tym razem nie musicie grzebać głębiej – ustawienia dotyczące widoczności materiałów i tego, kto może wchodzić z nimi w interakcje, są widoczne jak na dłoni, zaraz poniżej sekcji „Jak korzystać z Instagramu”.
W przypadku „Kto może zobaczyć Twoje materiały” lista ustawień to:
- Prywatność konta – podział na publiczne i prywatne oraz zezwolenie na powiększanie zdjęcia profilowego,
- Bliscy znajomi – lista, która umożliwia łatwiejsze zarządzanie tym, kto może oglądać Wasze materiały,
- Crosspostowanie – ustawienie dotyczące możliwości publikacji tych samych treści np. na Facebooku w tym samym czasie,
- Zablokowane konta – możliwość dodania i sprawdzenia, kogo zablokowaliście na platformie,
- Ukryj relację i transmisję na żywo – opcja wskazania listy osób, które nie mają dostępu do Waszych relacji i live’ów,
„Jak inni mogą prowadzić z Tobą interakcje” jest natomiast zbiorem funkcji skupiających się bardziej na tym, co publikujecie oraz co widzicie, niż na ogólnych preferencjach profilu.
Ta część ustawień jest bardziej rozbudowana od poprzedniej sekcji, niemniej znajdziecie w niej szereg przydatnych narzędzi nie tylko wpływających na prywatność Waszego konta, ale mogących pomagać Wam w korzystaniu z aplikacji w sytuacji pogorszenia Waszego dobrostanu:
- Wiadomości i odpowiedzi na relacje – miejsce na ustawienie, kto może wysyłać Wam prośbę o zgodę na przesłanie wiadomości czy odpowiedzi na relacje oraz widoczności statusu online i pokazywania potwierdzenia odczytu,
- Znaczniki i wzmianki – umożliwia kontrolę m.in. nad tym, czy chcecie być oznaczani przez każdego we wpisach, czy tylko przez wybrane osoby; tutaj można też ustawić ręczne zatwierdzanie znaczników,
- Komentarze – najmniejsza sekcja dotycząca tego, kto może dodawać komentarze do opublikowanych postów i rolek,
- Udostępnianie i ponowne użycie – jeżeli nie chcecie, aby inne osoby podawały dalej Wasze zdjęcia czy materiały wideo, ustawicie to właśnie tutaj,
- Z ograniczeniami – blokada w wersji „light”, umożliwiająca ustawienie ograniczenia na dane konto. Wtedy profil nie jest blokowany, jednak nie może Was oznaczać, sprawdzić czy jesteście online, a jego komentarze pod Waszymi postami nie będą publiczne,
- Ograniczenie interakcji – jeżeli nie chcecie rezygnować z Instagrama, lecz jesteście w nie najlepszej kondycji do interakcji z innymi, możecie tymczasowo ograniczyć innym możliwość pisania wiadomości do Was czy komentowania wpisów,
- Ukryte słowa – ustawienia dotyczące haseł czy fraz, których wolicie unikać,
- Obserwuj i zapraszaj znajomych – niekoniecznie związana z prywatnością i samopoczuciem sekcja, pozwalająca głównie na wysłanie zaproszeń do znajomych z Facebooka, WhatsAppa czy za pomocą linku do udostępniania.
To, co spodobałoby mi się na tym popularniejszym portalu Mety, to wymieniona powyżej opcja ograniczenia możliwości udostępniania postów. Niewykluczone, że komuś zależy na publicznym profilu, jednak wolałby, aby puszczanie dalej jego lub jej zdjęć i materiałów wideo było nieco trudniejsze.
Podsumowanie
Dla wielu osób uosobieniem centrum wirtualnego życia są media społecznościowe. Warto pamiętać o tym, że to one są dla Was, a nie na odwrót. Każda osoba powinna mieć prawo do dzielenia się swoim życiem ze światem w sposób, jaki jej najbardziej odpowiada.
Jeżeli chcecie mieć każdy wpis schowany przed większą publiką lub wręcz przeciwnie – nie rusza Was, gdyby ktoś znał Wasz status i wykształcenie, to Facebook i Instagram oferują odpowiednie narzędzia i funkcje do ustawienia prywatności pod Wasze preferencje.
Teraz powinniście wiedzieć, gdzie i jak zrobić to w łatwy sposób.
